Wat betekent het om ‘soeverein volk’ te zijn? Welke relatie tussen burgers onderling en tussen volk en parlement vooronderstelt volkssoevereiniteit? En wat is de verhouding tussen meerdere volkeren en een parlement, als zij in één (con)federaal verband een volksvertegenwoordiging delen? Deze klassieke vragen behoeven steeds dringender beantwoording in een Europese context, nu van het Europees Parlement in steeds sterkere mate verwacht wordt dat het de Europese Unie democratisch legitimeert.
In het proefschrift Het Europees Parlement als transnationale volksvertegenwoordiging, waarop Michiel Duchateau op 23 januari jl. promoveerde aan de Rijksuniversiteit Groningen, staat de vraag centraal namens wie het Europees Parlement de Unie legitimeert. Er lijkt nog altijd geen Europees volk te bestaan. In plaats daarvan spreken de Unieverdragen over vertegenwoordiging van ‘de burgers van de Unie’. Maar kan democratische legitimatie gebaseerd zijn op een vage notie als ‘de burgers’?
Rechtsvergelijking en de bestudering van twee grote historische debatten over (volks)soevereiniteit en (con)federalisme laten zien dat we veel kunnen leren van Duitsland en de Verenigde Staten. Bijvoorbeeld dat (volks)soevereiniteit en (con)federalisme met elkaar op zeer gespannen voet staan. En dat de structuur van de Europese Unie en de theorievorming erover misschien wel veel minder nieuw zijn dan vaak wordt verondersteld. Het boek beantwoordt de centrale vraag door stap voor stap drie theoretische modellen te ontwikkelen die de aard van de Europese Unie nader kunnen verklaren en die duidelijk maken namens wie het Europees Parlement de Unie democratisch legitimeert.
Michiel Duchateau, Het Europees Parlement als transnationale volksvertegenwoordiging. Een onderzoek naar volkssoevereiniteit, (con)federalisme en Europese volksvertegenwoordiging (diss. Groningen), Deventer: Kluwer 2014. ISBN 9789013120950. Informatie & bestellen >>